Trẻ khó ngủ: Ba mẹ nên xử lý như nào cho hiệu quả?

Trẻ khó ngủ là một trong những hiện tượng xảy ra phổ  biến. Càng về lâu dài, những trẻ gặp tình trạng này sẽ kém lanh lẹ, thông minh, hoạt bát như các trẻ có giấc ngủ ngon. Từ đó tác động đến quá trình phát triển và hình thành trí não cho trẻ. Vì thể ba mẹ cần tìm hiểu các thông tin về vấn đề này để nhận biết được sự bất thường của trẻ. Nhờ vậy, quá trình chăm sóc trẻ sẽ được chủ động hơn và hạn chế được các tình trạng bệnh lý khác

Trẻ khó ngủ là tình trạng như nào?

Đối với trẻ , giấc ngủ là yếu tố “vàng” giúp phục hồi sức khỏe, dự trữ năng lượng, thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ thể. Ngủ đủ giấc giúp trẻ thông minh và có khả năng tập trung tốt. Trẻ càng nhỏ thì càng phải ngủ nhiều, cụ thể:

– Trẻ dưới 1 tuổi phải ngủ từ 14-18 tiếng/ngày.

– Trẻ từ 2-5 tuổi cần phải ngủ từ 11-13 tiếng/ngày.

– Trẻ từ 6-13 tuổi cần phải ngủ 9-10 tiếng/ngày.

Vì vậy, Khó ngủ ở trẻ là một dạng biểu hiện của rối loạn giấc ngủ, biểu hiện bằng việc: Trẻ khó đi vào giấc ngủ, ngủ không yên giấc, hoặc tỉnh dậy nhiều lần trong đêm. Điều này khiến trẻ trở rơi vào tình trạng khó chịu, cáu gắt, mệt mỏi, chán ăn,…

 Nguyên nhân trẻ khó ngủ

Nguyên nhân bệnh lý

Bệnh lý cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ nhỏ bị mất ngủ. Bất kỳ tổn thương thực thể nào cũng đều ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Ví dụ, trẻ bị béo phì thường có mô mỡ xung quanh cổ nhiều hơn các trẻ khác, từ đó mà tăng áp lực lên đường hô hấp và chặn không khí đi đến phổi.

Thiếu hụt dinh dưỡng

Khi cơ thể trẻ bị thiếu canxi không chỉ gây còi xương mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Điều này khiến cho các chất dẫn truyền đến dây thần kinh bị cản trở, hoạt động kém, làm giấc ngủ của trẻ trở nên khó khăn.

Bệnh về đường hô hấp

Khó ngủ hay quấy khóc rất có thể là dấu hiệu trẻ đang gặp vấn đề về đường hô hấp. Với những trẻ mắc bệnh như: Ho khò khè, sổ mũi, cổ họng nhiều đờm sẽ gây hiện tượng tắc đường thở và gián đoạn giấc ngủ. Điều đó khiến trẻ luôn bị khó chịu và hay quấy khóc về đêm.

Nguyên nhân sinh lý

– Trẻ có thể bị tỉnh giấc khi có tác động từ bên ngoài như sấm chớp, tiếng chuông điện thoại, tiếng đóng cửa vì trẻ sơ sinh khá nhạy cảm và rất dễ giật mình đối với thế giới xung quanh

– Đôi khi vận động quá nhiều có thể khiến trẻ sinh ra nhiều Cortisol- một loại hormone gây khó ngủ.

Các nguyên nhân khác

– Môi trường xung quanh trẻ thay đổi. Ví dụ trẻ mới từ bệnh viện về nhà.

– Trẻ đã quen được bố mẹ đưa võng nôi, bế bồng khi ngủ.

– Phòng ngủ của bé quá ồn hoặc có quá nhiều ánh sáng.

– Nhiệt độ quá lạnh hoặc quá nóng. Tiếp xúc nhiều với ánh sáng đèn vào ban đêm và ít ánh sáng tự nhiên ban ngày.

– Kích thích trẻ quá nhiều trước giờ ngủ (chơi đùa, nói chuyện): phải kết thúc trước 2-3 giờ.

– Ngủ trưa trễ hoặc quá nhiều.

Hậu quả của việc trẻ khó ngủ

Việc ngủ không ngon giấc khi còn nhỏ có thể dẫn đến các vấn đề với hệ thống miễn dịch. Ngoài ra còn có bằng chứng cho thấy trẻ thiếu ngủ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong tương lai liên quan đến béo phì, tiểu đường và huyết áp cao. Sau đây là những vấn đề mà trẻ có thể gặp phải khi tình trạng trẻ khó ngủ kéo dài

– Khó thức dậy hoặc sau khi thức dậy lại ngủ tiếp trong ngày

– Buồn ngủ, ngủ gật thường xuyên

– Có nhu cầu ngủ trưa nhiều hơn

– Mệt mỏi, không tỉnh táo

– Thường cảm thấy uể oải, chán nản

– Trí nhớ kém

– Gặp khó khăn trong việc tập trung

– Hung hăng, cáu gắt hoặc quá xúc động

– Hiếu động thái quá

– Các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu, mộng du, hội chứng ngưng thở khi ngủ

Ba mẹ xử lý như thế nào khi trẻ khó ngủ?

Lập thói quen ngủ: Duy trì các hoạt động trước ngủ theo thói quen có thể giúp trẻ ngủ ngon hơn. Đó có thể là tắm nước ấm để thư giãn trước ngủ, bật đèn ngủ để kích thích cơ thể trẻ sản xuất hormone ngủ melatonin, khuyến khích trẻ đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc nghe kể chuyện với giọng đọc nhỏ và đều đều trước khi ngủ

Nắm được nhu cầu ngủ trong độ tuổi của trẻ: Nhu cầu ngủ ở mỗi lứa tuổi là khác nhau. Ví dụ, trẻ lớn dần lên sẽ ngủ ít dần vào ban ngày và nhiều hơn vào ban đêm, thời gian ngủ cũng rút ngắn lại. Bạn nên tìm hiểu thời gian và tính chất giấc ngủ trong độ tuổi của trẻ để đưa ra cách điều chỉnh giấc ngủ phù hợp.

Ngủ đúng giờ: Tạo thói quen ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày để giữ cho đồng hồ sinh học của trẻ tuân theo một lịch trình nhất quán.

Không để trẻ lớn tuổi ngủ ngày: Hầu hết trẻ ngừng ngủ ngày khi được 3 – 5 tuổi. Nếu trẻ ngoài 5 tuổi mà vẫn còn ngủ ngày thì cố gắng giữ giấc ngủ không kéo dài quá 20 phút vào đầu giờ chiều. Giấc ngủ dài và muộn hơn có thể khiến trẻ khó ngủ vào ban đêm.

Bảo đảm trẻ cảm thấy an toàn vào ban đêm: Khuyến khích hoặc lắp đèn ngủ để hạn chế nỗi sợ của trẻ khi ngủ đêm. Bạn không nên cho trẻ xem TV, thay vào đó, nên cho trẻ nghe nhạc nhẹ, chơi lắp mô hình hoặc các hoạt động nhẹ nhàng khác trước ngủ để tránh gây kích thích cảm giác sợ hãi trước ngủ.

Đảm bảo phòng ngủ yên tĩnh: Không gian yên tĩnh, hạn chế ánh sáng rất quan trọng để tạo giấc ngủ ngon cho trẻ. Phòng ngủ nên tối, thông gió tốt, yên tĩnh và gọn gàng. Ánh sáng xanh từ TV, máy tính, điện thoại có thể gây giảm tiết hormone melatonin, khiến trẻ không cảm thấy buồn ngủ. Do đó, bạn nên tắt tất cả các thiết bị này 1 giờ trước khi ngủ để đảm bảo trẻ đi ngủ đúng giờ.

Ăn vừa đủ, đúng giờ: Đói hoặc no quá trước ngủ có thể khiến trẻ tỉnh táo hơn hoặc không thoải mái, gây khó ngủ cho trẻ. Bữa sáng nên được ăn lành mạnh để khởi động đồng hồ sinh học của trẻ đúng thời gian.

Tiếp xúc nhiều ánh sáng tự nhiên trong ngày: Nhận ánh sáng từ thiên nhiên vào buổi sáng giúp ngăn tiết melatonin, giúp trẻ cảm thấy tỉnh táo vào ban ngày. Từ đó, giấc ngủ ban đêm được đảm bảo chất lượng.

Tránh thức ăn, nước uống có chứa cafein: Cafein có thể khiến trẻ tỉnh táo vào ban đêm gây khó ngủ. Vậy nên bạn nên tránh đưa vào cơ thể trẻ chất này vào cuối buổi chiều và buổi tối.

Để trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng. Nếu trẻ không được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ dẫn đến những bệnh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất, tâm thần và vận động.